«Гэтыя землі павінны былі назваць «Новай Польшчай». Гісторык аб сапраўдных прычынах стварэння Рэчы Паспалітай
Ігар Марзалюк
31 ліпеня, Мінск . Беларуская і ўкраінская шляхта падштурхоўвала магнатаў ВКЛ да аб’яднання з Польшчай. Аб гэтым у праекце «У тэме» на YouTube-канале БЕЛТА расказаў старшыня Пастаяннай камісіі па адукацыі, культуры і навуцы Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу, член-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук доктар гістарычных навук, прафесар Ігар Марзалюк.
Ігар Марзалюк расказаў аб прычынах стварэння Рэчы Паспалітай. Паводле яго слоў, існуе некалькі фальшывых канцэптаў, звязаных з гэтай дзяржавай. «Рэч Паспалітая — гэта вынік Люблінскай уніі 1569 года. І, згодна з адным з фальшывых канцэптаў, Польшча паглынула Вялікае Княства Літоўскае, і яно стала проста польскай правінцыяй. Такім чынам, уся гісторыя Рэчы Паспалітай трактуецца толькі ў катэгорыях польскага нацыяналізму. Гэту ідэю таксама падтрымлівалі і падтрымліваюць не вельмі адукаваныя рускія нацыяналісты», — сказаў Ігар Марзалюк. Сутнасць гэтага канцэпту, дадаў ён, заключаецца ў тым, што Рэч Паспалітая нібыта з моманту свайго заснавання і да канца XVIII стагоддзя была польскай дзяржавай.
Гісторык звярнуў увагу, што з-за няўдач у час Лівонскай вайны Вялікаму Княству Літоўскаму давялося ісці на ўмовы Польшчы: «Тут трэба адзначыць, што беларуская і ўкраінская шляхта падштурхоўвала магнатаў ВКЛ да аб’яднання. Ім вельмі хацелася залатых польскіх вольнасцей, якіх у іх не было ў такім аб’ёме ў Вялікім Княстве Літоўскім. Магнаты не хацелі гэтага аб’яднання, але вайна прымусіла».
Па першым, самым шавіністычным польскім праекце сярэдзіны XVI стагоддзя павінна была знікнуць нават сама назва Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае. «Усе гэтыя землі павінны былі інкарпараваць у склад Польшчы і назваць «Новай Польшчай», — падкрэсліў Ігар Марзалюк.
Як адзначыў дэпутат, праваслаўная ўкраінская шляхта была найбольш зацікаўлена ў гэтай інкарпарацыі. Прадстаўнікі праваслаўнай украінскай шляхты лічылі, што ім больш выгадна быць пад уладай польскай кароны.
Праект створаны за кошт мэтавага збору на вытворчасць нацыянальнага кантэнту.
